dr Genowefa Zduń

 

Biogram opracowała i napisała Aleksandra Mądry

 

 

Doktor Genowefa Zduń 石端 (11 II 1927 – 2018?)
Urodziła się 11 II 1927 roku w Świlczy w okolicach Rzeszowa. Pochodziła z rodziny robotniczej. W 1942 roku ukończyła Żeńską Szkołę Handlową w Krakowie i rozpoczęła pracę jako pracownik biurowy, równocześnie uczęszczając na komplety tajnego nauczania. W czerwcu 1946 roku ukończyła roczny kurs maturalny dla dorosłych w Państwowym Liceum Spółdzielczo-Handlowym i zdała egzamin maturalny. Aż do rozpoczęcia studiów pracowała w różnych krakowskich przedsiębiorstwach.
W 1950 roku rozpoczęła studia na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego i już we wrześniu tego roku zostało jej przyznane stypendium na wyjazd na studia do Chińskiej Republiki Ludowej. Wyjechała wraz z pierwszą grupą polskich studentów. Od lutego 1951 roku do czerwca 1952 roku brała udział w kursie językowym dla cudzoziemców na Uniwersytecie Tsinghua. Od września 1952 roku do czerwca 1956 roku studiowała na Uniwersytecie Pekińskim na Wydziale Języka i Literatury Chińskiej. Właśnie podczas tamtego pobytu w Chinach zaprzyjaźniła się z chińską studentką, z którą niemal do końca życia utrzymywała kontakt. Do Polski wróciła w latach pięćdziesiątych i w 1956 roku rozpoczęła pracę w Katedrze Sinologii Uniwersytetu Warszawskiego jako asystent. Pomimo skończenia tam pięcioletnich studiów, pracę magisterską pod tytułem „Poezje K’ü Jüana w interpretacji Kuo Mo-żo” musiała obronić na Uniwersytecie Warszawskim. W czerwcu 1961 roku uzyskała dyplom magistra filologii orientalnej i w październiku tego roku otrzymała nominację na stanowisko starszego asystenta.
W tamtych czasach wielu polskich sinologów mimo dużej wiedzy nie posiadało praktycznych umiejętności językowych czy płynności w mówieniu. Dzięki kilkuletniemu pobytowi w Chinach doktor Zduń wyróżniała się spośród innych wykładowców ładną, czystą i tonalną wymową. Do jej zainteresowań naukowych należała głównie tematyka buddyzmu, chociaż również wysoko cenione były jej umiejętności w nauczaniu języka chińskiego.
Doktor Genowefa Zduń, szczególnie w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, publikowała artykuły popularno-naukowe oraz tłumaczenia literatury w takich czasopismach i gazetach jak „Chiny”, „Dookoła Świata” czy „Żołnierz Wolności”. Jej publikacje, głównie przekłady prac naukowych i tłumaczenia, były publikowane w „Przeglądzie Orientalistycznym”.
W roku akademickim 1965/66 przebywała w Paryżu na stypendium naukowym w École Pratique des Hautes études, zbierając materiały do pracy doktorskiej. Doktorat napisała w języku francuskim, nosi on tytuł „Matériaux pour l’étude de la culture chinoise du Moyen Age: Le Lo-yang k’ie-lan ki” („Materiały do studiów kultury chińskiej w czasach średniowiecza: Lo-yang k’ie-lan ki”). Jest to tłumaczenie i filologiczne opracowanie dzieła Luoyang Qielan Ji (洛陽伽藍記), które jest poświęcone tematyce buddyjskich klasztorów. Obroniła go w 1975 roku, a w 1982 roku został on opublikowany. W 1967 roku, po powrocie do kraju, została przeniesiona na stanowisko wykładowcy, a w 1976 roku objęła posadę starszego wykładowcy w Zakładzie Dalekiego Wschodu Instytutu Orientalistycznego.
Na warszawskiej sinologii prowadziła zajęcia głównie językowe (gramatykę języka chińskiego, klasyczny język chiński, pismo i lekturę tekstów) oraz wykłady z geografii Chin i historii literatury. Pełniła również funkcję opiekunki studentów sinologii. W ramach Studium Stosunków Międzykulturowych prowadziła cykl wykładów poświęconych buddyzmowi.
W 1997 roku wraz z profesorem Mieczysławem Jerzym Künstlerem przetłumaczyła „Zapiski z krajów buddyjskich” (佛國記) Faxiana (法顯). Są to opowieści buddyjskiego mnicha z podróży po Azji Środkowej, Południowej i Południowo-Wschodniej.
Na początku lat osiemdziesiątych, przez kilka lat, prowadziła zajęcia z języka chińskiego w ramach kursu organizowanego przez Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Chińskiej.
W 1977 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi, a w 1987 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Oba odznaczenia zostały nadane za działalność dydaktyczną i naukową. Była członkinią Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego oraz Związku Nauczycielstwa Polskiego.
W roku akademickim 1985/86 podczas rocznego pobytu na stypendium naukowym na Pekińskim Uniwersytecie Języków Obcych pracowała w Chińskim Radiu Międzynarodowym w Pekinie jako ekspert od języka polskiego.
Mimo przejścia na emeryturę 1 października 1987 roku, ze względu na nieocenioną wiedzę i umiejętności jej przekazywania, doktor Zduń przez kolejne lata, aż do 2010 roku, prowadziła w Zakładzie Sinologii Uniwersytetu Warszawskiego zajęcia oraz wykłady.

Biogram został opracowany na podstawie dokumentacji Archiwum Uniwersytetu Warszawskiego oraz wywiadu udzielonego przez dr Małgorzatę Religę.

Publikacje – Genowefa Zduń
• „O drzewie przy drodze” – bajka chińska, tłumaczenie z oryginału, Nasza Księgarnia, 1954
• „Brzoskwiniowe drzewko” – bajka chińska, tłumaczenie z oryginału, Nasza Księgarnia, 1955
• „O reformie pisma chińskiego” – artykuł prof. Wang Li, przekład z oryginału, [w:] „Przegląd Orientalistyczny”, 3/1958
• „Tun-hunag” artykuł o sztuce w grotach Tun-huang, [w:] Dookoła Świata, 229/1958
• „Czy zmierzch hieroglifów” – artykuł o reformie pisma chińskiego, [w:] Żołnierz Wolności, 12.09.1958
• „Komuny Chińskiej Republiki Ludowej” – tłumaczenie artykułu Wu Lo-szana zamieszczonego w Jianzhu Xuebao (1/1959), [w:] „Architektura”, 8/1959
• Tłumaczenie drugiego rozdziału pracy Szans Jüe pt. „Dzieje Chin”, tytuł rozdziału: „Założenie cesarstwa Han i jego upadek. Dwie dynastie Han i Trzy Królestwa.”, PWN 1960
• „Rewolucja młodości” – artykuł o ruchu literackim 4-maja, [w:] „Chiny”, 5/1961
• Cykl 17 lekcji języka chińskiego publikowanych w miesięczniku „Chiny” od 6/1959 do 9/1961
• P’u Sung-ling „Nowele” – przekład z oryginału, tytuł polski „Mnisi-czarnoksiężnicy czyli Niesamowite historie o dziwnych ludziach”, Iskry 1961
• Cztery nowele współczesnego prozaika chińskiego Je Tsy: „Kierownik szkoły”, „Kradzież lotosów”, „W trolejbusie” i „Opuszczona przystań”, [w:] „Chiny”, 7/1962
• Fragment powieści współczesnej Mao Tuna pt: „Zgnilizna”, [w:] „Chiny”, 3/1963
• „Biographie de l’impératrice Ling, née Hou, de la dynastie des Wei du Nord”, [w:] „Rocznik Orientalistyczny”, 1982
• Matériaux pour l’étude de la culture chinoise du Moyen Age: le Lo-yang k’ie-lan ki , Académie Polonaise des Sciences. Comité des Etudes Orientales, PWN, Warszawa, 1982
• „Zapiski z krajów buddyjskich” wstęp Mieczysław J. Künstler; przekł. Mieczysław J. Künstler i Genowefa Zduń, Dialog, Warszawa, 1997